فیزیولوژی (به فرانسوی: Physiologie) یا کاراندام‌شناسی یا تن‌کردشناسی دانش عملکرد سامانه‌های زنده است و یکی از شاخه‌های زیست‌شناسی است که به مطالعه اعمال حیاتی موجود زنده، اندام‌ها، بافت‌ها، سلول و عناصر آن می‌پردازد. برای درک عمیق اعمال حیاتی، سعی می‌گردد که خواص و روابط بین این اعمال و تغییراتشان در محیط‌های مختلف یا در شرایط گوناگون موجود زنده و با استفاده از روابط علم زیست‌شناسی، زیست‌شیمی مورد بررسی قرار گیرد. فیزیولوژی، تکامل و توسعه این اعمال در یک گونه و در یک موجود زنده و همچنین تغییرات و تطابق آن‌ها با شرایط محیطی متغیر را مورد مطالعه قرار می‌دهد.

فیزیولوژی دانش بررسی شیوه کارکرد اندام‌های مختلف بدن است. فیزیولوژی از شاخه‌های زیست‌شناسی است که خود به زیرشاخه‌های فیزیولوژی جانوری، فیزیولوژی دامی، فیزیولوژی گیاهی، فیزیولوژی سلولی، فیزیولوژی پزشکی (انسانی)، نوروفیزیولوژی و فیزیولوژی ورزشی… تقسیم می‌شود. فیزیولوژی یکی از دانش‌های پایه‌ای در پزشکی است که ارتباط تنگاتنگی با دانش کالبدشناسی (آناتومی) دارد.

در فیزیولوژی به بررسی کارکرد اندام‌های (ارگان) مختلف بدن، مثلاً وظیفه قلب در بدن، وظیفه مخچه در بدن، وظیفه کلیه در بدن، کار شُش‌ها در بدن… و نیز درک دقیق عملکرد این ارگان‌ها و سیستم‌ها با کمک روابط و اصول فیزیک و ریاضی پرداخته می‌شود.
برای مثال، در فیزیولوژی سیستم تنفسی، توسط قوانین فیزیکی مربوط به موج، شاره، فشار و غیره به محاسبه حجم هوای مورد نیاز هر یک از شش‌ها و مشکلات و بیماری‌های مربوط به آن و تغییر در محاسبات، در صورت تغییر در محیط به دلیل بیماری پرداخته می‌شود.

ترجمه کتاب فیزیولوژی گایتون و هال ۲۰۲۱ ویرایش ۱۴

تأثیر تمرینات تناوبی شدید (HIIT) و مکمل های ورزشی بر سازگاری های فیزیولوژیکی

مقدمه

فیزیولوژی ورزشی به عنوان شاخهای از علوم ورزشی، نقش حیاتی در درک سازوکارهای بدن حین فعالیتهای بدنی و بهبود عملکرد ورزشی ایفا میکند. در سالهای اخیر، تمرینات تناوبی شدید (HIIT) و استفاده از مکملهای ورزشی به دلیل تأثیرات چشمگیر بر متابولیسم، سیستم قلبی-عروقی، و سیستم ایمنی مورد توجه پژوهشگران قرار گرفتهاند. این مقاله به بررسی تأثیرات HIIT و مکملهای رایج مانند کراتین، کورکومین، و HMB-FA بر شاخصهای فیزیولوژیکی میپردازد.

۱. تمرینات تناوبی شدید (HIIT) و مقاومت به انسولین

مطالعات اخیر نشان میدهد که HIIT نسبت به تمرینات هوازی با شدت متوسط (MICT) در بهبود مقاومت به انسولین مؤثرتر است. به عنوان مثال، پژوهشی بر روی رتهای چاق نشان داد که HIIT با افزایش سطح **اسپکسین** (پروتئینی مرتبط با متابولیسم گلوکز) باعث کاهش مقاومت به انسولین میشود . این تأثیر احتمالاً از طریق فعالسازی مسیرهای سیگنالینگ مرتبط با میتوکندری و بهبود اکسیداسیون چربیها صورت میگیرد. همچنین، تمرینات HIIT در بیماران دیابتی نوع ۲ موجب کاهش معنادار سطوح گلوکز خون و بهبود نیمرخ لیپیدی شده است .

۲. نقش مکملها در بهبود عملکرد و کاهش آسیب عضلانی

– **کراتین**: مصرف کوتاهمدت کراتین نهتنها بر آمادگی هوازی و بیهوازی ورزشکاران تأثیر مثبت دارد، بلکه با بهبود عملکرد دستگاه قلبی-عروقی همراه است. مطالعهای بر کشتیگیران نخبه نشان داد که مصرف کراتین باعث کاهش آسیب عضلانی ناشی از تمرینات شدید میشود .
– **کورکومین**: این ترکیب فعال زردچوبه، با کاهش سطح مالوندیآلدئید (شاخص استرس اکسیداتیو) و افزایش فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی مانند GPX در کبد و عضلات، از تخریب بافتی جلوگیری میکند .
– **HMB-FA**: مصرف این مکمل در بازیکنان فوتبال طی دورههای تمرینی فشرده، موجب کاهش شاخصهای التهابی مانند IL-6 و TNF-α شده است .

۳. تغذیه ورزشی و بهبود عملکرد

بررسیها حاکی از آن است که ترکیب تمرینات با مکملهای طبیعی مانند **آب چغندر** (سرشار از نیترات) میتواند عملکرد بیهوازی را از طریق افزایش جریان خون و اکسیژنرسانی به عضلات بهبود بخشد . همچنین، مصرف **ژل رویال** در کنار تمرینات هوازی، سطح آنتیاکسیدانهای سرخرگ آئورت را در موشهای دیابتی افزایش داده و از آسیبهای قلبی-عروقی میکاهد .

۴. مقایسه تمرینات HIIT و استقامتی
بر اساس فراتحلیل مقالات داخلی، تمرینات استقامتی تداومی (LIET) و HIIT هر دو بر فاکتورهای گلیسمیک تأثیرگذارند، اما HIIT با تغییرات سریعتر در بیان ژنهای مرتبط با متابولیسم چربی (مانند PPARγ) همراه است . از سوی دیگر، تمرینات استقامتی در کاهش چربی احشایی و بهبود حساسیت به انسولین در دوران بلوغ پسران چاق مؤثرتر گزارش شده است .

۵. چالشها و راهکارهای آینده

اگرچه مکملها و HIIT مزایای قابل توجهی دارند، اما عوارضی مانند تداخلات دارویی (مثلاً کورکومین با داروهای ضد انعقاد) یا فشار بیشازحد بر سیستم ایمنی در تمرینات شدید نیازمند بررسی بیشتر است. پیشنهاد میشود پژوهشهای آینده بر ترکیب HIIT با رژیمهای غذایی کمکالری و نقش اپیژنتیک در سازگاریهای متابولیک متمرکز شوند.

نتیجه گیری
تمرینات تناوبی شدید و مکملهای ورزشی با تأثیر بر مسیرهای مولکولی و فیزیولوژیکی، نهتنها عملکرد ورزشی را ارتقا میدهند، بلکه در مدیریت بیماریهای متابولیک مانند دیابت و کبد چرب نیز کاربرد دارند. با این حال، تناسب برنامه های تمرینی و دوز مکملها با توجه به ویژگیهای فردی ضروری است.

منابع برجسته:

– تأثیر HIIT بر اسپکسین و مقاومت به انسولین .
– نقش کورکومین در کاهش استرس اکسیداتیو .
– بهبود عملکرد قلبی-عروقی با ژل رویال .

ترجمه کتاب فیزیولوژی گایتون و هال ۲۰۲۱ ویرایش ۱۴