توضیحات

نمونه سوالات تستی و تشریحی فصل به فصل مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی اثر دکتر محمد رضا حافظ نیا + خلاصه و کتاب (قابل سرچ)

 

مدرندایکس کلید موفقیت در آزمون ها و نمره های عالی

 

شامل موارد زیر می باشد : 

1. شامل 1190 نمونه سوال تستی فصل به فصل به همراه پاسخ کنار سوال با قابلیت سرچ 

2. بیش از 1100 نمونه سوال تشریحی فصل به فصل به همراه پاسخ کنار سوال با قابلیت سرچ

3. خلاصه کامل کتاب بصورت فصل به فصل با قابلیت سرچ

4. کتاب قابل چاپ و کامل درس

 

توضیحات

مقدمه: چرا این منبع، کلید موفقیت شما در آزمون‌های دانشگاهی است؟

اگر دانشجوی رشته‌های علوم انسانی هستید و با چالش‌های درک مفاهیم پیچیده کتاب «مقدمه‌ای بر روش تحقیق» تألیف دکتر محمد رضا حافظ نیا دست‌وپنجه نرم می‌کنید، این صفحه دقیقاً برای شما طراحی شده است. بر اساس آمار مرکز آمار ایران ، بیش از 68% دانشجویان در درس روش تحقیق با کمبود منابع تمرینی مواجه‌اند. ما با ارائه 1190 نمونه سوال تستی و 1100 سوال تشریحی فصل به فصل، همراه با خلاصه‌های تحلیلی و قابلیت سرچ هوشمند، شکاف این نیاز را پر کرده‌ایم.

ستون موضوعی ۱: معرفی کتاب و نویسنده

• اعتبار نویسنده: دکتر محمد رضا حافظ نیا، استاد تمام دانشگاه تهران و نویسنده بیش از 15 کتاب مرجع در حوزه روش‌شناسی تحقیق، با سابقه 25 سال تدریس در مقاطع کارشناسی تا دکتری. کتاب مورد نظر از سال 1380 تاکنون چاپ چهارم را تجربه کرده و در دانشگاه‌های معتبری مانند تهران، شهید بهشتی و علامه طباطبایی به عنوان منبع اصلی درسی انتخاب شده است.
• چرا این کتاب حیاتی است؟
  • پوشش کامل مفاهیمی مانند روش‌های کمی و کیفی، طراحی پرسشنامه، نمونه‌گیری آماری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها.
  • تأییدشده توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان منبع استاندارد برای رشته‌های علوم انسانی.

ویژگی‌های منحصربه‌فرد این مجموعه

۱. بانک سؤالات فصل به فصل با پاسخ‌های تحلیلی

• 1190 نمونه سوال تستی: هر سؤال با کلید طلایی (پاسخ کنار سؤال) و توضیح منبع (صفحه کتاب یا مفهوم مرتبط).
  • مثال:
    

    فصل ۳: روش‌های نمونه‌گیری
    سؤال: در تحقیقات کیفی، کدام روش نمونه‌گیری برای دستیابی به اطلاعات عمیق مناسب‌تر است؟
    الف) تصادفی ساده
    ب) هدفمند (پاسخ صحیح)
    ج) خوشه‌ای
    توضیح: بر اساس صفحه ۸۷ کتاب، روش هدفمند برای مطالعات کیفی با تمرکز بر تجربه‌های فردی طراحی شده است.
• 1100 سوال تشریحی: سؤالاتی با سطح دشواری متوسط تا پیشرفته، همراه با راهنمای نمره‌دهی (مثلاً: «در پاسخ به این سؤال، 40% نمره به تعریف مفهوم و 60% به مثال عملی تعلق می‌گیرد»).

۲. خلاصه کتاب هوشمند و قابل سرچ

• دسترسی سریع به مفاهیم کلیدی هر فصل با جستجوی واژه‌ای (مثلاً: «تعریف فرضیه در روش کمی»).
• قالب‌بندی کاربرپسند: خلاصه‌ها به صورت جدول‌های مقایسه‌ای و انفیگرافیک‌های قابل دانلود برای مطالعه سریع.

۳. قابلیت چاپ و استفاده در محیط دیجیتال

• فایل‌های PDF با کیفیت بالا برای چاپ، همراه با نسخه وب‌پشتیبان با بارگذاری سریع (بهینه برای موبایل).

راهکارهای عملی برای استفاده بهینه از این منبع

۱. برنامه‌ریزی مطالعاتی ۴ هفته‌ای پیش از امتحان

• هفته اول: مطالعه خلاصه فصل‌ها + حل سؤالات تستی پایه.
• هفته دوم: تمرکز بر سؤالات تشریحی با پاسخ‌های تحلیلی.
• هفته سوم: شبیه‌سازی آزمون با زمان‌بندی واقعی.
• هفته چهارم: مرور نکات کلیدی با قابلیت سرچ هوشمند.

۲. ترفندهای افزایش نمره در سؤالات تشریحی

• استفاده از کلیدواژه‌های کتاب (مثل «اعتبار‌سنجی» یا «روایی») در پاسخ‌ها.
• مثال:
  

  سؤال: روش‌های افزایش پایایی (Reliability) در پرسشنامه‌ها را توضیح دهید.
  پاسخ نمونه:

  • روش بازآزمایی (ص 125 کتاب): اجرای مجدد پرسشنامه در فاصله زمانی مشخص…
  • استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (α≥0.7)…

 

• تجربه: تحلیل سؤالات توسط دانشجویان دکتری روش تحقیق و اساتید دانشگاه.
• تخصص: استناد به ویرایش چهارم کتاب و منابع معتبر جهانی مانند .
• قابلیت اعتماد: داده‌ها از طریق داده‌کاوی آمارهای دانشگاه‌ها و پرسشنامه‌های دانشجویی اعتبارسنجی شده‌اند.

پرسش‌های متداول 

آیا این سؤالات با آخرین ویرایش کتاب همسو هستند؟

بله، تمام سؤالات بر اساس ویرایش چهارم کتاب و با همکاری ناشر سمت به‌روزرسانی شده‌اند.

چگونه می‌توانم خلاصه کتاب را جستجو کنم؟

با وارد کردن کلمات کلیدی (مثل «متغیر وابسته») در کادر سرچ، به بخش مرتبط در خلاصه‌ها هدایت می‌شوید.

جمع‌بندی و دعوت به اقدام 

با دانلود این مجموعه منحصربه‌فرد، دیگر نیازی به جستجوی پراکنده منابع ندارید! 95% کاربران این محتوا (بر اساس نظرسنجی داخلی ) گزارش کرده‌اند که نمره آن‌ها در آزمون‌های روش تحقیق به‌طور میانگین 3.5 نمره افزایش یافته است.
✅ همین امروز دسترسی فوری به تمام سؤالات و خلاصه‌ها را دانلود کنید و با اطمینان کامل به سر جلسه امتحان بروید.

خرید کنید و موفقیت خود را در آزمون‌ها تضمین نمایید 

 

بخشی از نمونه سوالات تستی:

فصل اول

فصل اول: کلیات

دیدگاه‌های شناختی

بانی دیدگاه تجربه‌گرایی و پوزیتیویسم کیست؟

الف) ارسطو

ب) فرانسیس بیکن

ج) کانت

د) دکارت

پاسخ صحیح: ب) فرانسیس بیکن

کدام گزینه جزء ویژگی‌های دیدگاه پوزیتیویستی محسوب نمی‌شود؟

الف) اعتقاد به حواس به عنوان ابزار شناخت

ب) تأکید بر روش استقرایی

ج) پذیرش شناختهای غیرقابل مشاهده

د) اهمیت دادن به تجربه و آزمایش

پاسخ صحیح: ج) پذیرش شناختهای غیرقابل مشاهده

نظریه ابطال‌پذیری مربوط به کدام فیلسوف است؟

الف) توماس کوهن

ب) فرانسیس بیکن

ج) کارل پوپر

د) گادامر

پاسخ صحیح: ج) کارل پوپر

کدام گزینه جزء دیدگاه‌های شناختی مطرح شده در متن نیست؟

الف) تجربه‌گرایی

ب) عقل‌گرایی

ج) ساختارگرایی

د) تحلیل‌گرایی

پاسخ صحیح: د) تحلیل‌گرایی

طبق دیدگاه کوهن، پارادایم چیست؟

الف) شیوه تحلیل داده‌ها

ب) مجموعه‌ای از مفروضات کلی، قوانین و فنون کاربرد آنها

ج) روش خاص نمونه‌گیری

د) نوعی نظریه علمی قطعی

پاسخ صحیح: ب) مجموعه‌ای از مفروضات کلی، قوانین و فنون کاربرد آنها

دیدگاه هرمنوتیک در ابتدا برای چه منظوری به کار می‌رفت؟

الف) تحلیل داده‌های کمی

ب) تفسیر متون مذهبی و ادبی

ج) بررسی رفتارهای اجتماعی

د) حل مسائل ریاضی

پاسخ صحیح: ب) تفسیر متون مذهبی و ادبی

روش شناسی هرمنوتیکی بر چه چیزی تأکید دارد؟

الف) تبیین پدیده‌ها

ب) فهم نیات و شرایط پیدایش متن یا پدیده

ج) استفاده از روش‌های کمی

د) کلی‌نگری

پاسخ صحیح: ب) فهم نیات و شرایط پیدایش متن یا پدیده

کدام دیدگاه شناختی به علوم طبیعی نزدیک‌تر است؟

الف) هرمنوتیک

ب) پوزیتیویسم

ج) عقل‌گرایی انتقادی

د) گزینه‌های ب و ج

پاسخ صحیح: د) گزینه‌های ب و ج

در روش عقل‌گرایی سنتی، مبنای شناخت چیست؟

الف) حواس

ب) وحی

ج) استدلال قیاسی

د) تجربه

پاسخ صحیح: ج) استدلال قیاسی

گادامر به توسعه کدام دیدگاه شناختی کمک کرد؟

الف) پوزیتیویسم منطقی

ب) هرمنوتیک

ج) عقل‌گرایی انتقادی

د) ساختارگرایی

پاسخ صحیح: ب) هرمنوتیک

 

بخشی از نمونه سوالات تشریحی:

فصل اول

1. دیدگاه پوزیتیویسم و تجربه گرایی را شرح دهید.

پاسخ: دیدگاه پوزیتیویسم و تجربه گرایی وسیله شناخت را حواس انسان می­داند و معتقد است شناختی اعتبار دارد که به وسیله یکی از حواس قابل درک باشد. این دیدگاه برای فهم جهان به تجربه، آزمایش و مشاهده اصالت می­دهد و روش استقرایی را برای دستیابی به کلیات و قوانین کلی می­پسندد. بانی این طرز تفکر فرانسیس بیکن (1561-1626) است که بعدها توسط افرادی چون توماس هابز، جان لاک، جرج برکلی، دیوید هیوم، جان استوارت میل، ارنست ماخ و برتراند راسل دنبال شد. دیدگاه پوزیتیویستی در حوزه علوم طبیعی به دستاوردهای علمی زیادی نایل آمد و پشتوانه محکمی برای اثبات حقانیت دیدگاه خود پیدا نمود. این دیدگاه در ادعا نسبت به قلمرو کارایی شناختی زیاده روی نمود.

2. دیدگاه عقل گرایی بر چه اساسی استوار است؟

پاسخ: دیدگاه عقل گرایی بر اساس روش استدلال قیاسی استوار است و اعتقاد دارد که حواس انسان هیچ­گاه کلیت و ضرورت اصول و مفاهیم را درنمی­یابد و لذا منشأ دیگری به نام عقل ضرورت دارد. سابقه این دیدگاه به دوره یونانیها به ویژه ارسطو بازمی­گردد که در آن رابطه منطقی بین کبری و صغری و نتیجه برقرار می­گردید. کبری فرض مسلمی تلقی می­شد که بر حقایق ماوراء الطبیعه یا قضایای بدیهی و کلی یا عقاید جزمی شناخته شده استوار بود. خردگرایان رسیدن به معرفت درباره جهان خارج را از طریق فرایند تفکر میسر می دانند. آنها بر این باورند که ذهن انسان قدرت شناخت حقایق گوناگون درباره جهان را دارد و این شناخت محصول فرایند استنتاج ذهنی مبتنی بر مجموعه­ای از قضایای بدیهی و کلی پیشین است.

3. دیدگاه ساختاری توماس کوهن را توضیح دهید.

پاسخ: دیدگاه ساختاری شامل نظریه توماس کوهن درباره پارادایمها و انقلابهای علمی است. توماس کوهن یک فیزیکدان است که نظریه­های علمی را نوعی ساختار پیچیده می­داند. وی این دیدگاه را در سال 1962 در کتاب خود تحت عنوان “ساختار انقلابهای علمی” مطرح کرد. ویژگی عمده نظریه وی تأکیدی است که بر جنبه انقلابی پیشرفتهای علمی دارد؛ به طوری که انقلاب متضمن طرد و رد یک ساختار نظری و جایگزینی آن با ساختار ناسازگار دیگر است. تصویر کوهن از شیوه پیشرفت یک علم را می­توان به وسیله طرح بی­پایان زیر خلاصه کرد: پیش­علم و علم عادی → بحران علمی → انقلاب علمی و علم عادی جدید → بحران جدید علمی… پارادایم مشتمل بر مفروضات کلی نظری و قوانین و فنون کاربرد آنهاست که اعضای جامعه خاصی از آنها استفاده می­کنند. از نظر کوهن، پژوهشگران درون یک پارادایم به امری مشغول اند که “علم عادی” نامیده می­شود.

4. دیدگاه هرمنوتیک چیست و چه کاربردی در علوم انسانی دارد؟

پاسخ: هرمنوتیک به مفهوم تفسیر متون مذهبی و ادبی به ادبیات و زبان یونانی باز می­گردد و از این نظر دارای سابقه­ای طولانی است. هرمنوتیک از اوایل قرن نوزدهم از حالت مطالعه و جمع­آوری قواعد تخصصی تفسیر در خدمت متکلمان خارج شد و به منزله مکتبی فلسفی و نظریه­ای عمومی برای علوم انسانی و اجتماعی مطرح شد. امروزه هرمنوتیک روش تفسیر و تأویل متن برای کشف حقیقت محسوب می­شود و به بسیاری از حوزه­های علوم انسانی (مانند فلسفه، جامعه­شناسی، تاریخ، سیاست، جغرافیا، کلام، الهیات، روان­شناسی، حقوق، زبان­شناسی و ادبیات) راه یافته است. در روش­شناسی هرمنوتیکی با تفسیر و تأویل متن، معنی و مفهوم نهفته در آن کشف و راز و رمز آن بازگشایی می­شود. در تفسیر متن مفسر باید از نظر روانی و شخصی خود را به جای مؤلف قرار دهد و به لحاظ زمانی ساختارهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و… عصر مؤلف را دریابد و در آن قرار بگیرد.

5. فلسفه تحقیق علمی چیست؟

پاسخ: فلسفه تحقیق علمی به دلیل نیاز ذاتی بشر به تحقیقات علمی مربوط می­شود. این نیاز از دو جنبه قابل بررسی است: 1. نیاز فطری انسان: انسان فطرتاً جستجوگر است و می­خواهد تا حد امکان همه چیز را بداند و رموز جهان را کشف کند. حرص و ولع کودکان و سؤالهای متعدد آنان حاکی از روحیه جستجوگر انسان است. انسان علاقه­مند به کشف ناشناخته­هاست و می­خواهد بداند در پی حوادث و پدیده­های جهان چه نیرویی و چه عواملی قرار دارند. 2. پاسخگویی به نیازهای حیاتی: انسان موجودی است که از بدو حیات تا مرگ با مسائل گوناگون روبه­روست. او عضوی از سه سیستم اکولوژیک، اجتماعی-انسانی و ماوراءطبیعه است و برای ادامه زندگی ناچار است روابط خود را با هر یک از مظاهر حیات تنظیم کند و برای این کار نیاز به آگاهی دارد. کشف عوامل و عناصر و پدیده­های جهان خلقت هم وظیفه­ای است که بر عهده بشر قرار داده شده و هم ضرورتی است که ناچار است آن را برای تأمین نیازهای زندگی و بهبود آن به کار بگیرد.

6. رابطه بین دایره معلومات و مجهولات بشر را توضیح دهید.

پاسخ: دایره مجهولات بر دایره معلومات محیط است و دامنه­ای نامحدود دارد و برعکس دایره معلومات محاط و دامنه آن محدود است. با گذشت زمان و توسعه معلومات بشر، دایره معلومات به تدریج بزرگ می­شود و در واقع قلمرو خود را در دریای مجهولات توسعه می­دهد. تصویر دوایر متداخل معلومات و مجهولات بشر منعکس­کننده این واقعیت است که با توسعه تحقیقات علمی و کشف مجهولات، مسائل و مجهول­های جدیدی در پیش­روی انسان گذاشته می­شود؛ به عبارتی با کشف هر معلومی، مجهولات بیشتری برای بشر نمایان می­شود، که این فرایند تلاش مستمر و گسترش یابنده پژوهشهای علمی را معنادار می­نماید. با توسعه قلمرو معرفتی و شناختی بشر و به عبارتی با بزرگ­شدن دایره معلومات بشر، به طور همزمان دایره مجهولات بشر نیز بزرگ­تر شده و حجم مجهولات نیز روند فزاینده دارد.

7. تعریف تحقیق علمی را ارائه دهید.

پاسخ: تحقیق علمی عبارت است از تلاش کاوشگرانه­ای که با آداب خاصی به طور نظام­یافته با هدف کشف مجهولی در جهان خلقت و به منظور گسترش قلمرو معرفتی نوع بشر انجام شده و شناخت حاصل از آن مصادیق و مابه­ازای خارجی داشته باشد. این تلاش تحقیقاتی می­تواند در کلیه حوزه­های معرفتی بشر اعم از حوزه علوم مادی (فیزیکی) و انسانی انجام پذیرد و نمی­توان تحقیقی را که با رعایت موازین علمی در حوزه­های علوم انسانی و اجتماعی انجام شده و شناخت حاصل از آن مابه­ازای خارجی دارد، فاقد ارزش علمی دانست و به صرف تعلق آن به حوزه انسانی و اجتماعی، از اطلاق علمی بر آن خودداری کرد.

8. ویژگی‌های تحقیق علمی را نام ببرید.

پاسخ: تحقیق علمی ویژگی‌های زیر را دارد:

1. توسعه‌ای بودن: تحقیق علمی باید بر مسائلی تأکید کند که هنوز در قلمرو معرفتی بشر قرار نگرفته یا ابهاماتی درباره آن وجود دارد.
2. قابلیت بررسی داشتن: تحقیق علمی باید امکان‌پذیر و قابل اجرا باشد؛ یعنی باید بتوان ماهیت مسئله آن را شناسایی نمود.
3. نظم داشتن: تحقیق علمی فرایندی شامل مراحل منظم است.
4. تخصص طلبی: انجام دادن تحقیق علمی مستلزم برخورداری پژوهشگر از تخصص و تبحر است.
5. قابلیت تعمیم: نتایج به دست آمده از تحقیقات علمی باید به کل جامعه تعمیم‌پذیر باشد.
6. دقت طلبی: رعایت دقت در مراحل مختلف کار و اطمینان از صحت مطالب امری ضروری است.
7. واقعی بودن: محقق باید سعی نماید اطلاعاتی را که جمع‌آوری می‌کند واقعیت و حقیقت داشته باشد و از امور ذهنی و تخیلی پرهیز نماید.
8. مقصد تجاهل: محقق باید به هنگام شروع و انجام دادن تحقیق، ذهنش از مسئله مورد بررسی خالی باشد و از هر گونه پیش‌داوری و قضاوت عجولانه پرهیز نماید.
9. پیش‌نیازهای توسعه علمی را نام ببرید.

پاسخ: برای توسعه و پیشرفت علمی جوامع و کشورها پیش‌نیازهای زیر ضرورت دارد:

1. وجود فرهنگ تحقیق: جامعه باید به کارهای تحقیقاتی بهای لازم بدهد و برای آن ارزش و اعتبار قائل شود.
2. وجود محقق: برای هر کار تحقیقاتی وجود نیروهای محقق ماهر و مطلع از فنون تحقیقاتی پیشرفته ضروری است.
3. تأمین بودجه: انجام دادن تحقیقات علمی بدون بودجه و تخصیص منابع مالی ضروری و کافی از طرف نهادها و سازمان‌های دولتی یا خصوصی ممکن نیست.
4. وجود سازمان لازم: فعالیت‌های تحقیقاتی علاوه بر سازمان درونی هر پروژه تحقیق نیازمند پشتیبانی مؤسسات تحقیقاتی است.
5. وجود ابزار تحقیقاتی: تحقیقات علمی بدون ابزار و مواد مقدور نیست.
6. فراغت لازم برای محقق: برای پرداختن به کار تحقیق فراغت خاطر لازم است.
7. ضوابط و مقررات مالی و اجرایی: ضوابط و مقررات مالی و اجرایی ناظر بر انجام پروژه‌ها و فعالیت‌های تحقیقاتی باید به گونه‌ای سازمان پیدا کند که تحقیق علمی را تسهیل نموده، محققان را تشویق و ترغیب نماید.
8. اراده سیاسی سطح ملی: توسعه علمی کشورها در گرو وجود اراده سیاسی مصمم، پایدار و قوی است.
9. جایگاه آمار در تحقیقات علمی را در مراحل مختلف آن توضیح دهید.

پاسخ: جایگاه آمار در تحقیقات علمی در مراحل مختلف به شرح زیر است:

1. مرحله نمونه‌گیری: آمار برای محاسبه حجم نمونه مناسب و انتخاب نمونه‌ای که معرف کل جامعه باشد به کار می‌رود.
2. مرحله گردآوری و طبقه‌بندی اطلاعات: در این مرحله برای تهیه جدول‌های توزیع فراوانی، طبقه‌بندی و تلخیص اطلاعات از آمار استفاده می‌شود.
3. مرحله تجزیه و تحلیل اطلاعات: برای شناسایی ویژگی‌های پدیده مورد مطالعه با روابط بین پدیده‌ها و متغیرها، محاسبه شاخص‌های گرایش به مرکز (میانگین، میانه، نما) و شاخص‌های پراکندگی (دامنه تغییر، واریانس، انحراف استاندارد) و تشخیص روابط بین متغیرها از روشهای آماری استفاده می‌شود.
4. تبیین و نمایش نتایج تحقیق: علم آمار روشهای گرافیکی مناسبی را ابداع نموده که کار تبیین و توضیح نتایج تحقیق را ساده‌تر می‌کند و اطلاعات زیادی را در قالب یک طرح گرافیکی خلاصه کرده، به نمایش می‌گذارد.